Eten is een alledaagse bezigheid, maar voor mensen met autisme en hun omgeving kan het een bron van stress en zorgen zijn. Dit geldt zowel voor kinderen, waarbij ouders zich vaak ernstig bekommeren om hun kinds gezondheid en de impact op het gezin, als voor volwassenen, waar eetproblemen niet altijd de eerste hulpvraag zijn, maar nog steeds aanwezig zijn. Eetproblemen, zoals voedsel weigeren, maken deel uit van de normale ontwikkeling en zijn vaak kortdurend. Echter, bij personen met autisme lijken ze een stuk hardnekkiger te zijn én komen ze vaker voor. Zo geven studies aan dat tot 80% van de personen met autisme te maken heeft of had met een eetprobleem. Specifiek voor kinderen stelt onderzoek dat eetproblemen bij kinderen met autisme tot 5x vaker voorkomen dan bij leeftijdsgenoten zonder autisme.
Met eetproblemen bedoelen we veel meer dan louter eetstoornissen, die aangetroffen worden bij +- 25% van de personen met autisme. De meest voorkomende eetstoornissen bij personen met autisme zijn ARFID (=vermijdende/restrictieve voedselinname stoornis), anorexia nervosa en boulimia nervosa, waarbij anorexia het vaakst bestudeerd werd. De diagnostiek is complex, want autisme en eetstoornissen hebben heel wat kenmerken gemeenschappelijk, zoals bijvoorbeeld eetmomenten vermijden (zeker in aanwezigheid van anderen) of overmatig gecontroleerd met voeding omgaan. Er is een grondige expertise nodig in zowel autisme als eetstoornissen om de betekenis van het gedrag te achterhalen en om te kunnen vaststellen of het gaat over een eetstoornis, autisme of een combinatie van beide. Het hebben van een eetstoornissen weegt ook zwaarder bij personen met autisme, waarbij de stoornis vaak ernstiger is, langer duurt en/of minder vatbaar is voor behandeling.
Hoe komt het dat personen met autisme kwetsbaarder lijken te zijn voor eetproblemen (incl. eetstoornissen)?
Er zijn heel wat factoren die hierbij een rol spelen. Factoren die te maken hebben met het autistisch denken en zijn, maar ook (sociale) omgevingsfactoren en medische/biologische factoren. Al deze factoren spelen op elkaar in en verhogen de kwetsbaarheid van personen met autisme. Hieronder volgen enkele voorbeelden.
Als eerste spelen sensorische gevoeligheden een grote rol. Smaken, geuren, texturen en temperaturen kunnen als overweldigend of onaangenaam worden ervaren. Daarnaast kan de behoefte aan routine en voorspelbaarheid leiden tot een voorkeur voor regelmatig (of zo veel mogelijk) hetzelfde eten en voor gescheiden, niet-gemengde voedingsmiddelen. Dit laat personen met autisme toe hun eetsituatie te controleren en voorspelbaar te houden. Ongekende voedingsmiddelen of merken alsook bereidingen met gemengd voedsel (bv. ovenschotel) zijn veel onvoorspelbaarder en worden om deze reden vaker vermeden. De aanwezigheid van motorische moeilijkheden kan dan weer het eetproces bemoeilijken doordat ze een invloed hebben op bv. kauwen of slikken en het vlot eten met bestek. Tot slot wijst onderzoek op het belang van biologische factoren, zoals het vaker voorkomen van maag- en darmklachten bij personen met autisme. De kans is bv. groot dat iemand die na het eten pijn ervaart, bepaalde voeding de volgende keer links zal laten liggen.
Naast deze factoren speelt ook de (sociale) omgeving een belangrijke rol. Eten is meestal een sociaal gebeuren en gaat gepaard met allerlei sociale verwachtingen en een combinatie van prikkels zoals specifieke geuren en geluiden (bv. kauwen, kletteren van pannen, gebabbel). Vaak verloopt eten ook onder tijdsdruk (bv. tijdig op school geraken). Dit alles kan ervoor zorgen dat een eetsituatie zeer intens en overprikkelend wordt ervaren.
Bovenstaande factoren en moeilijkheden zijn zeer belangrijk binnen de klinische praktijk, omdat ze een grote impact hebben op het dagelijks leven van personen met autisme en hun omgeving. Personen met autisme zijn vaak selectiever in wat ze eten, wat kan leiden tot tekorten in voedingsstoffen en gezondheidsproblemen. Op vlak van gewicht kan dit zowel gepaard gaan met over- als ondergewicht. Een belangrijke kanttekening hierbij is dat voeding niet het enige is wat bijdraagt tot de gezondheid van personen met autisme. Andere factoren die meespelen zijn o.a. psychologische of medische moeilijkheden, een gebrek aan lichaamsbeweging en slaapproblemen.
Alles samengenomen is eten een belangrijke bron van stress en bezorgdheid bij veel personen met autisme en hun omgeving, vooral wanneer sociale verwachtingen of onverwachte veranderingen in voeding optreden. Dit kan naast gezondheidsproblemen ook resulteren in vermijding van sociale eetmomenten (bv. niet meer uit gaan eten), spanningen of conflict binnen het gezin of partnerrelaties, en een verhoogde angst rond voedsel. Hierdoor wordt eten, een activiteit die voor velen vanzelfsprekend is, een dagelijkse uitdaging met verregaande gevolgen voor welzijn en levenskwaliteit.
Bronnen
Burton Murray, H., Riddle, M., Rao, F., McCann, B., Staller, K., Heitkemper, M., & Zia, J. (2022). Eating disorder symptoms, including avoidant/restrictive food intake disorder, in patients with disorders of gut‐brain interaction. Neurogastroenterology & Motility, 34(8), e14258. Duffy, F., Gillespie-Smith, K., Sharpe, H., Buchan, K., Nimbley, E., Maloney, E., ... & Tchanturia, K. (2024). Eating disorder and autism collaborative project outline: promoting eating disorder research embedded in a neurodiversity-affirming culture. BJPsych bulletin, 1-6.
Makin, L., Zesch, E., Meyer, A., Mondelli, V., & Tchanturia, K. (2025). Autism, ADHD, and Their Traits in Adults With Bulimia Nervosa and Binge Eating Disorder: A Scoping Review. European Eating Disorders Review.
Matthews, Z., Pigden-Bennett, D., Tavassoli, T., & Snuggs, S. (2024). Comparing eating and mealtime experiences in families of children with autism, attention deficit hyperactivity disorder and dual diagnosis. Autism, 13623613241277605.
Sharp, W. G. (2024). Systematic Reviews on Eating Disorders and Autism Spectrum Disorder Emphasize a Call to Further Expand High‐Quality Research. International Journal of Eating Disorders.
Sharp, W. G., Postorino, V., McCracken, C. E., Berry, R. C., Criado, K. K., Burrell, T. L., & Scahill, L. (2018). Dietary intake, nutrient status, and growth parameters in children with autism spectrum disorder and severe food selectivity: An electronic medical record review. Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics, 118(10), 1943-1950.
Smile, S., Raffaele, C., & Perlin, R. (2021). Re-imagining the physicians’ role in the assessment of feeding challenges in children with autism spectrum disorder. Paediatrics & Child Health, 26(2), e73-e77.
Great blog and you should visit Techlancers a web development services in dubai company with authentic and advanced expertise.